Değerli bestecimiz, teorisyen, eğitimci İlhan Baran'ı yitireli bugün (27 Kasım 2021) tam 5 yıl oldu. Kendisini sonsuzluğa uğurlarken şöyle yazmışım:
“Yaşarken yeterince değer verilmeyen İlhan Baran’ın cenazesine Konservatuvar ve Ankara’daki klasik müzik camiası kuvvetlice sahip çıktı. Onu, mevcut koşullar içerisinde iyi bir organizasyonla son yolculuğuna uğurladı. İnanıyorum ki, eserlerine, kalıtına, anısına bundan sonra daha güçlü biçimde sahip çıkılacak, İlhan Baran adı yaşatılacaktır. Bunu yapmanın en iyi yolu da, onun sorumluluk bilincini, özverili öğretmenlik anlayışını ve bestecilikteki araştırıcı titizliğini örnek almaktır.”
https://www.sanattanyansimalar.com/yazarlar/sefik-kahramankaptan/ilhan-baran-i-nasil-ugurladik/1194/
Bu temennim, pek hızlıca olmasa da, yavaş yavaş yerine geliyor. İlhan Baran'ın varisleri, ağabeyi rahmetli basso Ayhan Baran'ın kızları, onun eserlerini, geride bıraktığı notaları, yazılı-basılı belgeleri Besteciler, Orkestra Şefleri ve Müzikologlar Birliği-BESOM'a bıraktılar. Pandeminin tüm işleri ağırlaştırdığı dönemde bu belgelerin tasnif çalışmaları tamamlandı. 2022'de bunların bir bölümünün dijitalleştirilmesi ve bazılarının kamuoyuyla paylaşılmasına başlanacak.
İlhan Baran, konu ve sorunlara önyargısız yaklaşan, diyalektik düşünce yapısına sahip, inceleme, irdeleme kapasitesi yüksek, Ali Uçan Hoca'nın deyimiyle “damıtık” bir insandı. Yıllardır Türk müzik camiasını meşgul eden teksesli-çoksesli tartışmasına da bu nitelikleriyle yaklaşmış, kendisi de teksesli bazı eserler yazmış olmasına karşın, bu türün evrime açık olmadığını saptamış, ilerleme ve devrim niteliğindeki gelişmenin ancak tempere sistemle sağlanabileceğini ortaya koymuştu.
Baran bu konu dahil olmak üzere “Müzik Sorunları”nı özetlediği 31 sayfalık bir makaleyi o güzelim el yazısıyla hazırlamış, fotokopi yoluyla çoğaltmış, spiral ciltleme yaptırmıştı. Ancak tarih atmamıştı. Bu makale fotokopisi de BESOM Başkanı Rengim Gökmen'in arşivinden çıktı. Gökmen, Konservatuvar'da kompozisyon bölümünden de ders almaya 1969'da başlamıştı. Hocası İlhan Baran'ın birkaç yıl sonra okuması için makaleyi kendisine verdiğini anımsıyordu. Baran'ın makalede kullandığı bazı deyimler ve genel yaklaşımından bunu 1967-68 yıllarında kaleme aldığını tahmin etmek mümkün.
Makalenin bölümleri şöyle:
Tek Sesli Müzik ve Ötesi
Ulusallık
Tonalite
Çağdaş Diller
Sonuna bir “Sözcükler” bölümü de eklenmiş bu makaleyi, pdf dökümanı olarak, müzik ve kompozisyon öğrencilerinin, müzikologların, müzikseverlerin yararlanmaları için ulaşılabilir hale getirdik:
https://www.kahramankaptan.com/ilhan_baran_makale.pdf
Sayılı yakın dostları arasında yer almaktan onur duyduğum, biyografisini kendi deyimiyle “bir roman gibi” yazdığım İlhan Baran'ı ölümünün 5. yılında saygıyla, sevgiyle anıyorum.
ŞEFİK KAHRAMANKAPTAN
27 Kasım 2021, Ankara
