Günlük gazetelerin birinde küçük de olsa bir başlık vardı. “Felaketin yaralarını sanatla saracağız”. Yasaklamak yerine bir felaketi sanatla tedavi etmenin doğruluğunu, gerekliliğini hiç bir zaman bilemedik. Her tür felakette ilk darbeyi sanat yedi bu ülkede. Yasaklandı. Detaylı anlatmaya gerek yok. Avrupa'da 2. Dünya Savaşı sırasında bombalarla yıkılmış kentlerin sokak aralarında müzik sesleri yükseliyordu. Büyük orkestralar sağ kalan üyeleriyle konserler veriyordu. Bizde ise müziğin sesini kesmek, felakete saygı!
Uzun süre ara verilen sanat etkinlikleri yavaş yavaş başladı. Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası deprem felaketinden sonra ilk konserini 3 Mart akşamı verdi. Konserin solisti Polonyalı genç keman sanatçısı Sara Dragan, şef ise Hollandalı genç kuşak sanatçılarından Bas Wiegers’di
Konser depremde hayatını kaybedenler için saygı duruşu ile başladı. Konser, programda olmayan ve deprem kayıplarına adanmış olan Grieg'in Peer Gynt sahne müziğinden “Ase’nin Ölümü” ile açıldı.
İkinci eser Henryk Wieniawski’nin az tanınan, az seslendirilen, bestecinin 18 yaşındayken yazdığı 1. Keman Konçertosu’ydu. 18 yaşında yazdığı esere dönemin eleştirmenleri çok önem vermedi. Ne de olsa çocuk sayılabilecek yaşta genç bir bestecinin denemesiydi. Bir eleştirmen “sanat hayatına yeni başlayan gençlere destek olmamız lazım” diyerek konçertoya üzeri kapalı bir eleştiri getirmişti. Ne zaman ki Wieniawski 2. Konçertoda olağanüstü bir çıkış yapınca ister istemez birinciyle karşılaştırmalar başladı ve 1. Konçerto ciddi eleştirilerle karşı karşıya kaldı.
1999 doğumlu Sara Dragan’ın kariyerinde Wieniawski’nin önemli yeri var. Konser hayatına genelde teknik becerileri yüksek olan eserlerle başlayan Dragan, bu konçerto ile Amerika’da Carnegie Hall’ de büyük sükse yapmıştı.
Dragan çeşitli yarışmalarda üstün başarılar göstermiş, birincilikler, ödüller almış bir kemancı. Duru, temiz, zarif bir stile sahip. Sanatçı 3 Mart 2023 akşamı muhteşem “Amati” kemanı ile başarılı bir performans gösterdi. Şefliğinin yanında başarılı bir kemancı olan Bas Wiegers de eşlikte kusursuzdu.
Bayan Dragan tüm ustalığına bir de özellikle tekniği yüksek eserlerde olması gereken güç ve enerjiyi de ekleyebilir, vücut dilini daha etkin kullanırsa, dünya sahnelerinin vazgeçilmez isimlerinden biri olacaktır .
Konserin ikinci yarısında Sergey Rachmaninov’un “Senfonik Dansları” yer alıyordu. Konserin şefi Bas Wiegers’i tanımak için güzel bir fırsattı.
Bestecinin birinci depresyon dönemi ve beste yapmaya son vermesinin ardından 2. Piyano Konçertosu ile geri dönmesinden sonra yaşamının sonuna doğru yaşadığı ikinci depresyon döneminden geri döndüğü eserlerden birisidir “Senfonik Danslar”.
Eser, slav melankolizmi, derin Rachmaninov romantizmi ile lirik pasajların iç içe geçtiği, icrasında ciddi teknik zorlukları barındıran bir yapıdadır .
Sayın Wiegers belki de tam zamanında orkestramızla bir araya gelmiştir. Ağır bir felaket sonrası ülkece içinde bulunduğumuz psikolojik çöküntü sonrası, orkestra üyelerinden bazılarının yakınlarını kaybettikleri bir dönemde, güler yüzü, sıcaklığı, pozitif enerjisi ile müzikten uzun süre ayrı kalan psikolojik yıkıntıyı derinden yaşayan Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrasını ayağa kaldırıp sahneye olumlu duygularla süren bir şef olmuştur. Bu açılardan Wiegers’in önümüzdeki sezon orkestraya bir veya birden fazla konserlerle yeniden bir araya geleceğini tahmin ediyorum.
Wiegers, ayrıca günümüzde giderek yok olan “eli sopalı” diye tabir edilen şef modeli yerine, orkestra ile iletişime geçmenin verimliliği artıran bir unsur olacağını gösteren orkestra şefi modelinin tipik bir örneğidir.
Bu konser ile ilgili yazılacak fazla bir şey yok. Müthiş bir ivme ile başarısı yükselen sanatçıların deprem ile uğradıkları yıkım sonrası sahneye, bizlerin karşısına çıkmaları bile alkışa değer. Eleştirilecek birkaç konu bu şartlar altında önemini yitirmiştir. Sayın Wieger’ i seneye dinleyebilirsek ve yorumlarında görülen bazı yaklaşımları hala sürerse ve bizler yine buralarda olursak, o zaman bir şeyler söylemenin zamanı olur. Bugün değil..
VEFA ÇİFTÇİOĞLU
4 Mart 2023, Ankara
