Bugün köşede müzik var.
Öğretmenler gününde Mithat Fenmen için bu köşeye yazarken, 2016’nın 100. doğum yılı olması nedeniyle çeşitli anma etkinliklerinin düzenlenmekte olduğunu bilmiyordum. Öğrenince sevinçten gözlerim yaşardı.
Mithat Fenmen’i doğumunun 100. yılında anma etkinliklerini sevgili harika öğrencisi İdil Biret başlattı. İdil Biret, ilk öğretmeninin anısına 4 Ocak’ta verdiği yılın ilk konserini baba Bach’ın yapıtlarına ayırmıştı. Sanatçı, IBA etiketiyle yayınlanan ve Ocak 2016’da dağıtıma giren Johann Sebastian Bach yapıtlarından oluşan CD’sini de Mithat Fenmen’i anma kapsamında düşünmüştü.
İdil Biret, ilişkisini hiç kesmediği ilk öğretmeninden yeri geldikçe hep söz eder. Her duyduğunu çalabildiği için, tellere konmuş acayip kuşlara benzer notaları niye öğrenmesi gerektiğini anlamayan küçüğe sabırla notaları öğretişini; bir süre çalıştıktan sonra oyun oynaması ya da doğaçlama yapması için bıraktığını; bazan da birlikte dört el doğaçlama yaptıklarını; derslerin eğlenceli geçtiğini hiç unutmaz. Daha sonra Paris’te Nadia Boulanger ile, çok sonraları Alfred Cortot ile çalışırken, karşısında Mithat Fenmen’den Ankara’da öğrendiği bilgileri bulduğunu; her ikisinin de ondan saygıyla söz ettiklerini anımsar. Öğretmenini, “olağanüstü bir insan”, “sonsuz bir iyiliği, sabrı, alçakgönüllülüğü vardı” sözleriyle anlatır; onun için “laik bir azizdi” nitelemesini yapar.
Peki, Biret neden, Fenmen ve Bach isimlerini bir araya getirmiş olabilir? Bir kere, Bach’ı her zaman dinlemekten de çalmaktan hoşlandığını belirtir. Piyanistimiz, ayrıca, Dominique Xardel’in onu her yönüyle çok iyi anlatan (müzikle uğraşan ve ilgilenen herkes için yararlı) kitabı “Dünya Sahnelerinde bir Türk Piyanisti İDİL BİRET”te, Busoni’nin “Bach, piyano çalmanın temelidir” dediğini aktarır. Biraz haddimi aşmayı göze alarak şu düşüncemi paylaşıyorum: Piyanonun abecesini öğrenenlere müziğin matematiğini içselleştirmeleri için Bach çaldırılıyor. Kısaca, Bach, piyano eğitiminin vazgeçilmez bir parçası...
İdil Biret özelinde söyleyecek olursak, dört yaşındaki harika çocuğun kulaktan dolma çalarak, henüz öğretmeni olmamış Mithat Fenmen’i ilk etkilediği parça da bir Bach yapıtıydı. Beş yaşında- öğretmeninin bir konserinin sonunda- kucağa alınarak ilk kez çıkarıldığı sahnede, aralarında Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’nün de olduğu izleyicilere çaldığı ilk parça yine Bach’tandı.
Besteciyle asıl tanışmasını ise bu ay piyasaya çıkan Bach CD’sinin arka kapağında İdil Biret, kendisi yazıyor: “Bu CD, 78’lik bir plakta Edwin Fischer’den İyi Düzenlenmiş Klavye için 2. Kitap’taki Mi minör prelüd ve fügü dört yaşındayken dinleterek beni Bach müziğiyle tanıştıran piyano öğretmenim Mithat Fenmen’e adandı. Bach’ın müziği, o günden beri yaşamımın bir parçasıdır.”
İdil Biret, sözünü ettiği yapıta 4 Ocak 2016 akşamı Kadıköy Süreyya Operası Sahnesi’nde verdiği konserde de yer verdi. Programda yanına “Mithat Fenmen’in İdil Biret’e dinlettiği ilk Bach eseri” notu düşülmüştü. Konserde yer alan yapıtlar arasında “İyi Düzenlenmiş Klavye” için kitaplardan dört prelüd ve fügden başka Kromatik Fantezi ve Füg, İtalyan Konçertosu, 5 No.lu Fransız Süiti ile 1. No.lu Partita vardı.
Bu konserle İdil Biret, J.S. Bach’ın yücelerden gelen sesini salona yayarken Mithat Fenmen’e selamını da göklere ulaştırıyordu.
Zaman zaman konser sonunda Kempff’in piyano için yaptığı müthiş Bach uyarlamalarından birini ikram eden piyanistimiz, bu kez “bis” olarak yine Wilhelm Kempff’in Bach kantatalarından bir koral uyarlamasıyla dinleyenleri büyüledi. Böylece, bir başka büyük öğretmenine daha selam göndermiş oluyordu.
IBA Idil Biret SOLO EDITION içinde 9. CD olan Bach edisyonunun kayıt çalışmaları Eylül 2015’te bitmiş ama piyasaya sürülmesi için Mithat Fenmen’in doğumunun 100. yılı beklenmişti. CD’de Kromatik Fantezi ve Füg, 1 No.lu Partita, 5 No.lu Fransız Süiti ile 3 No.lu İngiliz Süiti yer alıyor. CD’nin kitapçığında Mithat Fenmen’le küçük İdil Biret’in elele bir fotoğrafları da bulunuyor.
Mithat Fenmen’in doğumunun 100. yılı nedeniyle birbirinden ilginç etkinlikler beklentisi içindeyiz. Sırada, bir başka öğrencisinin, Fazıl Say’ın 25 Ocak’ta Ankara’da vereceği konser var. Fazıl Say, Mithat Fenmen bestelerine de mi yer verecekmiş yoksa? ...