E.Ü. L E V A N T E N K Ö Ş K L E R İ
Günlerden 14 Nisan 2014 Pazartesi. SBF’den tam 53 yıllık sınıf arkadaşlarımdan 41’iyle (41 kere…) yolumuzu Ege Üniversitesi Rektörlüğü’nün Bornova Yerleşkesi’ne düşürüyor ve sevgili Selahattin Ekremoğlu’nun sürpriziyle çoğumuzun henüz adını bile duymadığı E.Ü. Kağıt ve Kitap Sanatları Müzesi ‘ne gidiyoruz. Yerleşkenin büyüleyici yanı, çoğu 19’ncu yüzyıldan kalma 10 adet Levanten Köşkü.
Bugünkü Rektörlük idari binası olan Büyük Ev ‘in soyağacı, evi 1820’de satınalıp 1823’de ölen İngiliz tüccar Charlton Whittall’a dayanır. 1959’da Harold Giraud’dan alınıp kamulaştırılarak E.Ü. adına tescil edilen ev, daha sonra onarılıp bugünkü haline getirilir. Wilkinson Köşkü 2005’lerde onarılarak E.Ü. 50. Yıl köşkü sanat Galerisi ve E.Ü.Uluslararası İlişkiler ve AB Ofisi olarak, Sirkehane işleviyle bilinen bina 2010’da E.Ü. Balkanlar ve Anadolu Giysileri Müzesi olarak İzmir’in kültür hayatına katılırlar. Geriye kalan ve kimi halen restore edilmekte olan 7 köşkten Sarı Köşk – E.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dekanlığı, Bardisbanian Köşkü – E.Ü.Yeşil Köşk Restoran ve Kafeterya, Pasquali ya da Barry Köşkü – E.Ü.Lokali, Murat ya da Edwards Köşkü – E.Ü. Toplum Merkezi, Kafeterya, Öğrenci Toplulukları Merkezi, Kuyulu Ev ya da İngiliz Kulübü – E.Ü. Kadın Sorunları ve Araştırmaları Merkezi ile E.Ü.İzmir Uygulama ve Araştırma Merkezi, La Fontaine Köşkü – E.Ü. Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Uygulama ve Araştırma Merkezi olarak hizmet vermektedirler/vereceklerdir. Bir süre E.Ü. Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı binası olarak kullanılan Ballian Köşkü ise 2012’den beri E.Ü. Kağıt ve kitap Sanatları Müzesi’ne dönüştürülmüştür.
E.Ü. K A Ğ I T v e K İ T A P S A N A T L A R I M Ü Z E S İ
Ballian Köşkü, 19’ncu yüzyılın ikinci yarısına tarihlenir. E.Ü. için 1970 yılında kamulaştırılarak sırasıyla Lojman, Hemşirelik Yüksek Okulu, Arşiv ve E.Ü.Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı olarak kullanıldıktan sonra 2012’de yenilenip Kağıt Müzesi’ne tahsis edilir. 2013’de de “Kültür Bakanlığına Bağlı Özel Müze” statüsüne bürünür. Türkiye’de bir ilk olup, dünyada da örneği çok az olan müze, planlanmasından gerçekleştirilmesine kadar, 25 yıl kaldığı Almanya’dan 40 kutu kağıt ve kitapla dönen E.Ü. Kültür ve Sanat Danışma Kurulu Koordinatörü sayın Nedim Sönmez ile yardımcılarının eseridir.
Binanın alt katında kağıdın, üst katında ise kitabın serüveni anlatılmakta, sergilenmekte olan 1000 obje ile sergilenemeyen diğer nesnelerin tamamına yakını kişi, kuruluş ve sanatçıların bağışlarından oluşmaktadır. Kağıt katında, Kağıt Üretimi – Kağıt Tarihi – Günümüz Renkli Kağıt Sanatçıları – Dünya Renkli Kağıtları – Modern Kağıt Sanatı bölümlerinde, eski ve yeni bir araya getirilmektedir. Kitaba ayrılan üst katta ise Kitap Sanatları – Exlibris – Baskı Teknikleri –Matbaa – Sanatçı Kitapları – Tipografi – Kitap Biçimleri – Minyatür Kitaplar – Çocuk Kitapları – Kitaplardaki Ustalar gibi bölümlerin yanı sıra Salvador Dali, Monet, Picasso, Matisse, Andy Warhol, Renoir, Kandinsky gibi ustaların özgün yapıtları da bulunmaktadır. Papirüs ve parşömen örnekleri ile 2.4 x 2.9 mm boyutlarında ve 5 mg. ağırlığındaki 32 sayfalık dünyanın en küçük kitabı ve büyük ressamların özgün yapıtları, izleyicilerin en çok ilgisini çeken objelerdir.
Müzenin, müzelik olabilecek her türlü kağıtlar ile kitap bağışlarına açık olduğunu vurguladıktan sonra; başta İzmirliler olmak üzere yolu İzmir’e düşecek her aydın kişiye, hiç değilse yarım gününü, başta bu müze olmak üzere tüm Levanten Köşkleri’ne ayırmasını hararetle öneririm.