Yurtiçinde, yurtdışında sayısız bale veya dans gösterisi izlemiş olabilirsiniz; hatta en iyi dansçılardan, en görkemli yapıtlar olabilir bunlar. Ama engellilerin dansını hiç seyretmediyseniz bugüne kadar insanın yorumlanmasına dair gerçek bir dans gösterisi ile karşılaşmamışsınız demektir. 18 Şubat 2020’deki “Dans Et, Hayal Et, Fark Et” adlı dans etkinliği işte tam böyle bir dans gösterisiydi.
Devinimler Yaşama Sevinci Dans Topluluğu, AIESEC (Association Internationale des Étudiants en Sciences Économiques et Commerciales: Uluslararası Ticari Bilimler Ekonomi Öğrenciler Birliği), Hacettepe Devlet Konservatuvarı Engelsiz Hacettepe Topluluğu’nun işbirliği ve Çankaya Belediyesi’nin katkısı ile hazırlanan gösteride engellilerle engelsizler aynı sahneyi paylaştılar ve birlikte dans ettiler.
Devinimler Yaşama Sevinci Dans Topluluğu 2004 yılında engellilerle birlikte sanat yapılıp, dans edilebileceğini kanıtlamak amacıyla kurulmuş ve o günden bu yana son derece aktif ve verimli şekilde çalışmalarını sürdüren, bu alanda ülkemizin öncüsü olan bir topluluk. Topluluğun bu yola yüreğini koymuş kurucusu, dans hocası, koreograf ve dansçı Gülüm Pekcan Şimşir etkinliğin açılış konuşmasında, “Devinimler grubunun bir kez daha, bu kez uluslararası katılımlı AIESEC ve Engelsiz Hacettepe Topluluğu ile daha güçlenerek engellilikle nasıl başa çıkılabileceğini göstermek üzere sahnede olduğunu” söyledi. “Engellilerin engelsizlerle dans çalışmalarının uluslararası farkındalık okyanusunda bir damla olduğunu” belirttikten sonra “Lütfen dans edin, herkesle dans edin!” diyerek konuşmasını sonlandırdı.
AIESEC, II. Dünya Savaşı sonrası 1948’te sınırlar ötesi-kültürler arası işbirlikleri geliştirmeyi amaçlayan üniversite gençlerinin kurduğu uluslararası bir sivil toplum örgütü. 126 ülkeden 40.000’den fazla üyesi olan kuruluş bugüne kadar 230 000 etkinlik gerçekleştirmiş durumda. Sosyal sorumluluk hisseden gençler liderlik alanında deneyim kazanmak üzere çeşitli sorumluluklar üsteniyor, çeşitli etkinliklerde yer alıyorlar.
AIESEC Ankara temsilcisi Batuhan Ceren “Bedensel, zihinsel engellilik veya dil engeli olmadan anlaşmanın tek yolunun dans olduğunu” söyledi. Genel merkezin bu yıl için belirlediği projeler çerçevesinde Ankara grubu engellilerle birlikte çalışmayı amaç olarak belirlenmiş. Bu aşamada bizimle AIESEC Ankara genç gönüllüleri Devinimler ile irtibata geçmişler. Onlara ek olarak Fas, Brezilya, Endonezya, Rusya ve İran’dan gelen genç AIESEC gönüllüleri de bu değerli ve etkileyici çalışmaya katılmışlar. Gerek Pekcan Şimşir’in gerekse AIESEC sorumlusunun konuşmaları eşzamanlı olarak işitme engelliler için işaret dilinde de aktarıldı.
Engelsiz Hacettepe Topluluğu (http://www.eht.hacettepe.edu.tr/) ise Hacettepe Üniversitesi kampüslerinde engelli kişilerin yaşamını kolaylaştırmak, onların farklı algılanmamasına farkındalık oluşturmak amacıyla kurulmuş bir gönüllü öğrenci topluluğu. Kendi düzenledikleri etkinliklerin yanında bu dans gösterisi gibi birçok etkinlikte sorumluluk üsteniyorlar.
Devinimler grubu (Nursen Akşahin Demirci, Tolga Bilgin, Zafer Gençoğlu, H. Veli Kurt, Defne Üstünkaya ve Gülüm Pekcan Şimşir), AIESEC ve Engelsiz Hacettepe Topluluğu’ndan toplam 16 kişi bir buçuk ay boyunca yoğun bir çalışmanın sonunda sahnede birlikte dans ettiler. İşin önemli yanı gerek yerli gerekse yabancı çoğu engelsizin yaşamında ilk kez böyle bir çalışmaya katılmış olmasıydı.
Bedensel, görsel ve zihinsel engelliler ile engelsizlerin yaptığı bir saatlik gösterinin Gülüm Pekcan Şimşir’in hazırladığı koreografisinde çok hareket yerine az ama öz hareketler yer alıyordu. Özellikle omuz, el ve yüz ifadesi kullanılarak sunulan duygu anlatımı en az hareket ile en yüksek düzeyde duygu aktarımına ulaşmanın mümkün ve hatta çok daha etkili olduğunu gösteriyordu. Yeri geldiğinde tekerlekli iskemle, salt tekerlek veya koltuk değnekleri, yeri geldiğinde bir dansçının bedeni yerçekimine karşı koyabiliyor, onun engellemesine itiraz ediyordu. Daha önce de Devinimler için yazdığım gibi bu gösteride de yine Stephen Hawking’in yerçekimsiz uzay aracındaki dansı misali engellenemez özgürlük duygusu ve sevinç dolu kahkaha sedası tüm izleyenlerin yüreğine ulaştı, zihnine kaydoldu (1, 2).
Engellilerden öğrenecek ne çok şey var! Asıl engel engelsizler, ya da bugünlerde sık kullanılan slogan ile “Engel-sizsiniz” (3,4). Ama artık biz engel koymamalıyız, hadi hep birlikte dans edelim!
Pınar Aydın O’Dwyer
Kaynaklar
(1). Sanat Engel Tanımaz. http://www.sanattanyansimalar.com/yazarlar/pinar-aydin-o-dwyer/sanat-engel-tanimaz-baska-sanat/1856/ Erişim: 08.12.2018
(2). Sanat Engel Tanımaz. http://www.sanattanyansimalar.com/yazarlar/pinar-aydin-o-dwyer/sanat-engel-tanimaz/1997/ Erişim: 15.04.2019
(3). Sarıkaya Hİ: Engel-sizsiniz. Bilge Kültür Sanat, 2014
(4). http://www.eskisehir.bel.tr/icerik_dvm.php?icerik_id=5311&cat_icerik=2&menu_id=25
